Tärbiyälelek bälase

Тәрбиялелек бәласе
Тарханова Гүзәлия 27 mart, 2011 - 18:43

Bezdä, cämäğät, tärbiyä digän närsä citep betmi. Menä min üzem – bik tä tärbiyäle keşe, şuña kürä tärbiyäsezlek kürsäm, cen açularım çığa. Soñğı waqıtlarda şähär transportında kübäyde ul tärbiyäsez bändälär. Olı keşegä urın birmäs öçen, ni genä qılanmıylar alar. Qayberläre, küz yomıp, märtkä kitep utıralar. İkençeläre isä qolaqlarına nauşnikların elep quya da telefonnarı belän uynıy başlıy, taş yawsa da işetmi, yänäse. Öçençeläre täräzägä qarap qata, bik tırışıp, şähär arxitekturasın küzätä, yä bulmasa, meñ dä berençe qat kürgän peyzajğa mökibbän kitep utıra. Äbi-çäbilär, avtobus sörlegep kitkän sayın, qaya totınırğa belmiçä, ber yardan ikençe yarğa bärgälängän dulqın sıman çayqalıp baralar, ä urın birergä äzer toruçı yuq. Berkönne avtobusqa kerep, caylap qına utırdım da tirä-yaqtağılarnı küzätä başladım. Ap-aq çäçle ber äbi, inertsiya zakonın sanğa suqmıyça, şaqtıy zur tizlek belän tägäräp kilep, minem yanda utırğan çibär tutaşnıñ itägenä kilep awdı. Urın birdelär dip uyladı, axrı, meskenkäyem, quzğalırğa uylamıy äle. Qız böten süz baylığın tuplap: “Ты чё, бабуся, держаться надо, тут же люди едут*,” – dip rizasızlığın belderde dä äbine itägennän qağıp töşerde. Qarçıq ğafu ütenep mataşqanda, avtobus tağın ber qaltıranıp quydı. Äbi ikençe yaqqa tägäräde. Yuq, moña tınıç qına qarap utırırğa yaramıy, citte. Tiz arada tärbiyä eşlären başlarğa kiräk, yüğıysä qayçan da bulsa qartlıq kilep, tfü-tfü, üzebezgä dä şuşı äbilär xälendä qalırğa turı kilmägäye. Şundıy uylar belän, ber-bersenä yabıştırıp quyılğan sıman toyılğan gäwdälärne ciñel genä aralap, avtobustan töşep qaldım.

İrtägesen tuqtalışta ozaq torırğa turı kilmäde. Yartı säğät tä ütmäde, yıraqtan qızıl avtobusnıñ kilüwe kürende. Avtobusnı kötüçelär arasında kemnär genä yuq. Menä qulına zur ğına töyençek totqan ber äbi yafraq tösle qaltıranıp tora. Avtobus kötep arığandır inde, ayaqlarında basıp torırlıq ta xäle qalmağan. Anıñ yanında çiläk-kismäklär totqan yuwantıq gäwdäle awıl apayı. Şähär urtasında köyäntä-çiläklär kütärep nişläp yöri torğandır? Çittäräk ike xanım, köleşä-köleşä, kemneñder ğaybäten satalar. Yannarında basıp toruçı ber qız bala alarnıñ här süzen xäterenä uyıp bara. Kiräge çığuwı bar.

Menä avtobus yaqınlaştı. Xalıq dulqını alğa ırğıldı. Kemneñder ayağına bastılar, axrı, atı-yulı belän sügenep quydı. İke yeğet arasına niçek kilep kergänder, alar urtasında qısılıp qalğan tege äbi yaqınayıp kilüçe avtobusqa taba oçıp bara ide. Yaqında ğına cirgä tägäräp töşkän çiläk tawışları işetelde dä aynıp kitkändäy buldım. Yarıy, keşe küzätep torsañ, avtobusqa utıra da almassıñ, dim üz-üzemä, bu siña Yaponiya tügel. Änä anda bersen-berse xörmät itkän keşelär, ülem qurqınıçı yanap torğanda da, sabır ğına, eteşmi-törteşmi genä çiratları citüwen kötep toralar. Kötär bezneñ xalıq kötmini, başıñnı eläkterep alıp kitärgä dä küp soramaslar. Yapon tärbiyäse turında söyli başlasañ: “Taptıñ çağıştırır xalıq, alar bit, robotlar yasıy-yasıy, üzläre dä küptän robotqa äylängännär,” – dip, awızıñnı bik tiz tomalap quyarlar. Tuqta, miña aldanraq kerep, tärtip urnaştırmıy bulmas, axrı. Tersäklärne eşkä ciktem. Yulımda arqılı torğannarnı törtkäli-törtkäli, avtobus işege yanına kilep tä cittem. İñ elek işektän kerergä azaplanğan äbine kütärep çitkäräk quydım. Köyäntä-çiläkläre belän alğa ırğılğan awıl abıstayı belän dä eşne tiz tottım: töptän yuwan çıqqan bilennän totıp ta ölgermädem, qıtığı kilde, axrısı, tup sıman üze ber çitkä, çiläkläre ikençe yaqqa tägäräşep qaldılar. Köç-qüwät bar, cilkä nıqlı, Allağa şöker, mindäylärgä qarşı toru faydasız şul. Caylap qına işektän kerep, uñaylıraq urınğa barıp utırdım. Nihayät, beräm-beräm başqalar da kerep bette.

Menä xäzer tärbiyä eşen başlasañ da yarıy. Tuqta, tege äbigä urın citmägän iç. Ber qulı belän urındıq arqasına totınğan da kerä aluwına söyenep basıp tora. “Babay, babay, siña äytäm, yanıñda çayqalıp barğan äbine kürmiseñmeni? Urın bir. Şuşı yäşkä citep, xatın-qızğa xörmät kürsätergä kiräklegen dä belmiseñme ällä? Menä siña djentl’men!” – didem min, süzlärneñ ütemlerägen saylarğa tırışıp. Ap-aq saqallı babay şunda ğına äbine kürgän sıman qılanıp: “Kürmi toram iç, zinhar, utırığız,” – diyä-diyä, awırlıq belän genä urınınnan tordı, äbi anıñ tägäräp töşkän tayağın alıp birde dä, räxmät äytep, buşağan urınğa caylap qına menep qunaqladı. Menä xäzer küñel tınıçlandı, irkenläbräk utırsañ da yarıy. Çü, salonnıñ alğı yağında kemnärder tartqalaşa tügelme soñ? Öç yäşlär tiräsendäge balasın citäklägän ber yäş xanım çiläk-köyäntäle apaydan urın dawlapmı-dawlıy. Tegese aldağı ike urınnıñ bersenä tığız gäwdäsen urnaştırğan, ä yanına buş çiläklären quyğan bulıp çıqtı. Kürşe yaqta utırğan ber apay aña, çiläklären alıp quyıp, balalı ananı utırtırğa quşıp mataşa. Minem açu çıqtı bit. “Qaya quysın ul çiläklären, başına qaplasınmıni?” – dim. Tığız tänle apay, tirän räxmäten belderepter inde, miña qarap, awızındağı barlıq altın teşlären kürsätep yılmaydı. Başqalar da, ber süz dä äytmiçä, minem yaqqa säyer genä qarap quydılar. Küräm: tärbiyä eşennän qänäğat alar, qıçqırıp äytergä tıynaqlıqları ğına qomaçawlıy. Menä iç, bäxet öçen küp kiräkmeni? Yarıy, balalı xatın mäs’äläse dä çişelde. Alda utırğan olı yäştäge ber apay balanı aldına utırttı. Avtobusta tınlıq urnaştı. Başqa tärbiyäsez bändä kürenmi. Min, tınıçlanıp, üz eşemnän olı qänäğatlek xise kiçerep, kiyerelebräk utırdım.

Tärbiyä eşe ciñel tügel şul, ämma igelekle. Bügen küpme keşe sabaq aldı, alar monı tiz genä onıtmaslar. Uylarımnı bülderep: “Kiläse tuqtalış – Zirekle awılı,” – dip belderde şofyor. Tuqta äle, nindi Zirekle, min bit anda barmıym. Avtobus kilep tuqtadı, keşelär töşä başladılar. Min dä töşep qaldım. Menä, cämäğät, keşe tärbiyälim dip yörep, avtobusnı butağanmın bit. Yarıy, berärse tuqtar äle, tuqtamasa, cäyäw qaytıp citärmen. Käyef töşte töşüwen, anıñ qarawı küpme igelekle eş eşlände bügen. İrtägä üzem utırıp yöri torğan avtobustağılarnı tärbiyälärgä bulır. Şunsız bulmıy, yüğıysä bigräk azına başladılar.

_______________________________________

*Ты чё, бабуся, держаться надо, тут же люди едут. (рус.) – Sin närsä, äbi, totınırğa kiräk, monda keşelär baralar bit.

Berketelgän faylKüläme
Tärbiyälelek bälase [0]39 KB

VK фикерләре